Krajowy Rejestr WierzytelnościWindykacja należności: Zapis windykacyjny

Zapis windykacyjny

23 października 2011 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu cywilnego, która w istotny sposób zmieniła zasady polskiego prawa spadkowego. Przede wszystkim wprowadziła nową instytucję, jaką jest zapis windykacyjny (przepisy art. 9811 – 9816 Kodeksu cywilnego). Dzięki niemu spadkodawca może zdecydować o podziale spadku. Wskaże wiec, jakie przedmioty przypadną po jego śmierci konkretnym osobom.

Zapisu windykacyjnego będzie można dokonać wyłącznie w testamencie w formie aktu notarialnego, w którym spadkodawca postanowi, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (śmierci testatora). Dla odróżnienia od zapisu windykacyjnego inaczej jest jedynie określany: w miejsce dotychczasowego pojęcia „zapis” w Kodeksie cywilnym pojawiło się pojecie „zapis zwykły”. Podstawowa różnica miedzy zapisem zwykłym, a zapisem windykacyjnym polega na tym, że ten pierwszy zobowiązuje jedynie spadkobiercę do spełnienia na rzecz oznaczonej osoby (zapisobiorcy zwykłego) określonego świadczenia. Zapisobiorca zwykły z mocy zapisu staje się w chwili otwarcia spadku wierzycielem spadkobiercy (a w przypadku zapisu dalszego wierzycielem zapisobiorcy głównego). Na podstawie tej wierzytelności zapisobiorca może jedynie żądać wykonania zapisu przez spadkobiercę. Inaczej jest w przypadku zapisu windykacyjnego. Na jego podstawie wskazana osoba (zapisobiorca windykacyjny) w chwili otwarcia spadku nabywa przedmiot zapisu.

Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:

• rzecz oznaczona, co do tożsamości (np. nieruchomość, samochód, jacht, dzieło sztuki),
• zbywalne prawa majątkowe (np. majątkowe prawa autorskie, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, prawo użytkowania wieczystego),
• przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne,
• ustanowienie na rzecz zapisobiorcy użytkowania lub służebności.

Spadkodawca będzie mógł obciążyć zapisem zwykłym osobę, na której rzecz uczynił zapis windykacyjny.

Kiedy będzie skuteczny zapis windykacyjny? Jeśli zostaną spełnione dwa warunki:
1.W chwili otwarcia spadku przedmiot zapisu należy do spadkodawcy i spadkodawca nie był zobowiązany do jego zbycia. Gdy przedmiotem zapisu jest ustanowienie dla zapisobiorcy użytkowania lub służebności – zapis jest bezskuteczny, gdy w chwili otwarcia spadku przedmioty majątkowe, które miały być obciążone uzytkowniem lub służebnością nie należy do spadku albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia.
2. Nie został uczyniony z zastrzeżeniem warunku lub terminu. Zastrzeżenie takie uznaje się za nieistniejące. Jeżeli jednak z treści testamentu lub okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia zapis nie zostałby uczyniony, zapis windykacyjny jest nieważny. Zasad powyższych nie stosuje się, jeżeli ziszczenie lub nieziszczenie się warunku lub nadejście terminu nastąpiło przed otwarciem spadku.
Zapis windykacyjny można śmiało nazwać rewolucją w dziedziczeniu. Obecnie można bezpośrednio przekazać składnik majątku konkretnej osobie.